دکتر الهام محمد حسینی

نفسش می گیرد و حتی حس خفگی را تجربه می کند!
آسم مانند سایه ای، مسیر تنفسی او را فرا می گیرد! 
آسم و علائم مرتبط با آن چیست؟ آیا آسم خطرناک است؟ چگونه می توان علائم مربوط به آسم را کنترل کرد؟ درمان سریع حمله آسم چیست؟
آسم نوعی بیماری تنفسی تلقی می شود که می تواند زندگی افراد را تحت تاثیر خود قرار داده و باعث ایجاد ناراحتی و نگرانی در آنان شود. متاسفانه افراد مبتلا به این بیماری ممکن است در طول زندگی خود حملات تنفسی، تنگی نفس، احساس خفگی، سرفه و یا درد قفسه سینه را تجربه نمایند. بنابراین تحت کنترل بودن علائم آنان بسیار حیاتی و کاربردی می باشد. 
نگرانی را کنار بگذارید، اکنون در این مقاله برای پاسخ به تمامی این سوالات و مدیریت این علائم همراه شما هستیم.

آسم چیست ؟

🩻️ بهتر است قبل از هر چیزی ابتدا به تعریف آسم بپردازیم. آسم بیماری تنفسی می باشد که در آن راه هوایی و مسیر تنفسی در فرد باریک و متورم می شود و حتی ممکن است در ادامه خلط اضافی نیز در مسیر هوایی تولید شود، همین امر می تواند تنفس را دشوار سازد و باعث سرفه، خس خس سینه در هنگام بازدم و تنگی نفس شود.
در برخی افراد، علائم آسم خفیف و جزئی است. از طرفی دیگر برای برخی دیگر، می تواند دردسرساز باشد که موجب بروز مشکل در فعالیت روزانه و حتی حملات تهدید کننده زندگیشان شود. (درباره آلرژی های تنفسی بیشتر بدانید.)

علائم آسم

🩻️ علائم آسم از فردی به فرد دیگر متفاوت است، مثلا گاهی اوقات ممکن است، شخص به ندرت حملات آسم را داشته باشد یا نه فقط در زمان‌های خاصی این علائم بروز پیدا کنند- مثلا هنگام ورزش کردن- اما گاهی نیز امکان دارد فرد همیشه درگیر این علائم باشد. در این قسمت به برخی از علائم و نشانه های آسم اشاره خواهیم کرد.
علائم و نشانه های آن عبارتند از:
🔻️تنگی نفس
🔻️احساس سفتی یا درد قفسه سینه
🔻️خس خس سینه هنگام بازدم که از علائم شایع آسم در کودکان است.
🔻️مشکلات خواب ناشی از تنگی نفس، سرفه یا خس خس سینه
🔻️حملات سرفه در شخص یا خس خس سینه که توسط یک عامل ویروسی تنفسی بدتر می شود، مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا
در ادامه علائمی که نشان می دهد آسم شما احتمالاً در حال بدتر شدن است، عبارتند از:
🔻️هنگامی که علائم و نشانه های آسم دفعات بیشتری رخ دهد و آزاردهنده تر می باشد.
🔻️افزایش دشواری تنفس، که با دستگاهی که برای بررسی عملکرد ریه های شما 
🔻️استفاده می شود اندازه گیری می شود (پیک فلومتر)
🔻️اگر نیاز به استفاده بیشتر از حد از اسپری های تسکین دهنده و باز کننده مسیر هوایی دارید.

چه عواملی موجب تحریک آسم در افراد می شود؟

🩻️ قرار گرفتن در معرض محرک های مختلف و موادی که باعث ایجاد آلرژی می شوند (آلرژن ها)، می تواند علائم و نشانه های آسم را تحریک کند. محرک های آسم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می تواند شامل موارد زیر باشد:
🔹️آلرژن های موجود در هوا، مانند گرده، گرد و غبار، هاگ های کپک، شوره و موی حیوانات خانگی یا ضایعات سوسک
🔹️عفونت های تنفسی، مانند سرماخوردگی
🔹️فعالیت های بدنی
🔹️هوای سرد
🔹️آلاینده ها و محرک های  موجود در هوای آلوده، مانند دود
🔹️برخی داروها، از جمله مسدود کننده های بتا، آسپرین، و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، مانند ایبوپروفن (Advil) و ناپروکسن و…
🔹️تجربه احساسات شدید مثل استرس
🔹️سولفیت ها و مواد نگهدارنده افزودنی به برخی از انواع غذاها و نوشیدنی ها از جمله میگو، میوه های خشک، سیب زمینی فرآوری شده، آبجو و شراب
🔹️بیماری ریفلاکس معده (GERD)، وضعیتی که در آن اسیدهای معده به مری بر می گردند.

عواملی که ریسک خطر ابتلا به آسم را بالا می برند

🩻️ با این که علت دقیق بروز اولیه این بیماری مشخص نیست، تصور می‌شود، تعدادی از عوامل وجود دارند که احتمال ابتلا به آسم را در افراد افزایش می‌دهند. این عوامل عبارتند از:
- داشتن خویشاوند خونی مبتلا به این بیماری، مانند والدین یا خواهر و برادر که به جنبه ارثی بودن آسم اشاره می کند.
- فرد دارای یک بیماری آلرژیک دیگر است، مانند درماتیت آتوپیک - که باعث قرمزی و خارش پوست می شود - یا تب یونجه - که باعث آبریزش بینی، احتقان و خارش چشم می شود.
- داشتن اضافه وزن
- سیگاری بودن
- قرار گرفتن در معرض دود دست دوم (دود دسته دوم یعنی مثلا افراد غیر سیگاری که در معرض دود سیگار افراد سیگاری قرار بگیرند.)
- قرار گرفتن در معرض دود اگزوز یا سایر انواع آلودگی ها
- قرار گرفتن در معرض محرک های شغلی، مانند مواد شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی، آرایشگری و...
- آلودگی هوا

⬅️ برای درمان حتما باید تحت نظر متخصص باشید، فراموش نکنید که اگر دچار حملات شدید و ناگهانی شدید با مرکز فوریت های پزشکی تماس برقرار کنید. در ادامه به چندین راهکار موثر برای مهار حملات تهدید کننده آسمی می پردازیم. اسپری های تسکین کننده و داروهای مفید دیگری در درمان تنگی نفس دخیل هستند که تجویز آن ها و نحوه استفاده از آنان را باید از پزشک خود جویا شوید.
1️⃣️ نکته اول، به یاد داشت باشید که برنامه درمانی آسم خود را حتما دنبال کنید. تحت نظر پزشک خود باشید تا برنامه دقیقی برای مصرف داروهای آسم و مدیریت حملات آسمی داشته باشید.
2️⃣️ به یاد داشته باشید که آسم یک بیماری ماندگار است که نیازمند نظارت و درمان منظم است. شروع درمان و تحت کنترل قرار دادن علائم آسم می تواند احساس بهتری به فرد دهد و نیز باعث افزایش کیفیت زندگی خواهد شد.

3️⃣️ اگر آسم دارید پس از مشورت با پزشک خود، سعی کنید تا واکسن مناسبی برای پیشگیری از آنفولانزا و ذات الریه بزنید. همانطور که می دانید واکسیناسیون آنفولانزا و ذات‌الریه می تواند باعث کاهش تشدید آسم شود.
نکته بعدی این است که سعی کنید تا محرک های آسم را شناسایی کرده و از آنها اجتناب کنید. تعدادی از آلرژن‌ها و محرک‌های موجود در فضای باز - از گرده و کپک گرفته تا هوای سرد و آلودگی هوا - می‌توانند باعث بروز حملات آسم شوند. پس دریابید که چه عاملی باعث ایجاد یا بدتر شدن علائم شما خواهد شد تا اقدامات لازم را برای جلوگیری از این محرک ها انجام دهید.
4️⃣️ تنفس خود را زیر نظر داشته باشید، با این کار امکان دارد تا زنگ هشدار های قبل از حمله قریب الوقوع مانند تنگی نفس، سرفه یا خس خس سینه را تشخیص دهید و بتوانید اقدامات لازم در این راستا را به عمل بیاورید. برای اطلاع بیشتر حتما با متخصص خود در این باره مشورت نمایید.

5️⃣️ با توجه به این که عملکرد ریه شما ممکن است قبل از مشاهده و یا بروز علائم کاهش یابد، می توانید با مشورت پزشک معالج خود یک دستگاه پیک فلومتر خانگی تهیه کرده و جریان هوا در ریه ها را اندازه گیری و ثبت کنید. یک پیک فلومتر در واقع میزان سختی تنفس را اندازه گیری می کند و نشان می دهد که در هر بار تنفس چه حجمی در واحد زمان از ریه خارج  می شود. علاوه بر آن پزشک تان می تواند به شما نشان دهد که چگونه با این دستگاه کار کرده و تنفس خود را در خانه کنترل کنید.
6️⃣️ حملات را به موقع شناسایی و رفع کنید. بدیهی است که اگر سریع اقدام کنید، نه تنها ریسک ابتلا به حملات آسمی شدید کاهش خواهد یافت، بلکه برای کنترل کردن علائم خود به داروی زیادی نیاز نخواهید داشت. برای اطلاعات بیشتر در رابطه با اقدامات لازم و فوری پیش از وقوع حمله با پزشک خود مشورت نمایید.

7️⃣️ هنگامی که اندازه گیری جریان هوا در ریه ها کاهش می یابد، به شما هشدار می دهد که یک حمله پیش رو دارید. در این صورت داروهای خود را طبق دستورالعمل پزشک مصرف کنید. به علاوه فوراً هرگونه فعالیتی که ممکن است باعث حمله شده باشد را متوقف سازید. در ادامه اگر علائم شما بهبود نیافت، فورا با اورژانس یا پزشک ارتباط برقرار کنید.
8️⃣️ داروهای خود را طبق دستور مصرف کنید. هرگز داروهای خود را بدون مشورت با پزشک خود تغییر ندهید، حتی اگر به نظر می رسد که بیماری شما رو به بهبودی است. همچنین سعی کنید در هر بار مراجعه به پزشک، داروهای خود را همراه داشته باشید تا پزشک مطمئن شود داروهای خود را به درستی با دوز مناسب مصرف می کنید.
9️⃣️ نکته آخر اینکه سعی داشته باشید حتما گزارش مناسبی در رابطه با روند مصرف اسپری ها و دیگر داروها ثبت کنید تا بتوانید به پزشک معالج خود ارائه دهید.

آسم کودکان

آسم یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن در کودکان است که بر مجاری هوایی تاثیر می‌گذارد و منجر به التهاب و تنگی نفس می‌شود. این بیماری ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما اغلب در دوران کودکی شروع می‌شود.
از علل و محرک های این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
💠 آلرژن ها: گرده گیاهان، گرد و غبار
💠 عفونت های تنفسی: سرماخوردگی یا آنفولانزا
💠 فعالیت بدنی: بخصوص در هوای سرد
💠 هوای آلوده و دود سیگار
💠 عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی آسم یا آلرژی

علائم آسم در کودکان 

علائم آسم ممکن است از کودکی به کودک دیگر متفاوت باشد و شامل موارد زیر است:
📌 سرفه‌های مداوم: به ویژه شب‌ها یا هنگام فعالیت بدنی
📌 خس‌خس سینه: صدای سوت مانند هنگام تنفس
📌 تنگی نفس: که ممکن است با فعالیت یا حتی در حالت استراحت ایجاد شود.
📌 احساس فشار در قفسه سینه
📌 خواب نامناسب: به دلیل مشکلات تنفسی

آسم آلرژیک

آسم آلرژیک یکی از شایع ترین انواع آسم است که با واکنش بیش از حد سیستم ایمنی به عوامل آلرژی زا ایجاد می شود. این نوع آسم معمولا با سایر بیماری های آلرژیک مانند رینیت آلرژیک (حساسیت فصلی)، اگزما و یا حساسیت به مواد خاص همراه است.
علل آسم آلرژیک هم مانند دیگر انواع آسم است، اما چند مورد متفاوت آن عبارت اند از:
- کپک ها
- مواد شیمیایی
- غذاهای آلرژی زا

آسم عصبی

آسم عصبی یا آسم ناشی از استرس، به وضعیتی گفته می شود که استرس های روانی و هیجانی موجب تشدید علائم آسم یا بروز حملات آن می شوند. اگرچه استرس به تنهایی عامل اصلی آسم نیست، اما در برخی افراد می تواند عاملی قوی برای تحریک یا بدتر شدن علائم باشد.
از علل اتفاق افتادن آسم عصبی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
🟪 تغییرات هورمونی: استرس باعث افزایش تولید هورمون هایی مانند آدرنالین و کورتیزول می شود که می تواند باعث انقباض مجاری تنفسی شوند.
🟪 تنفس سریع و سطحی
🟪 کاهش سیستم ایمنی
🟪 تاثیر روانی

آسم قلبی

آسم قلبی یک بیماری تنفسی نیست، بلکه اصطلاحی است که برای توصیف تنگی نفس و علائم شبیه آسم ناشی از مشکلات قلبی، به ویژه نارسایی قلبی احتقانی، به کار می رود. این وضعیت به دلیل تجمع مایع در ریه ها ایجاد می شود و می تواند شبیه به آسم باشد، اما علت اصلی آن اختلال در عملکرد قلب است.
آسم قلبی به دلیل افزایش فشار در قلب و عروق ریوی ایجاد می شود. علل اصلی آن عبارت اند از:
❤ نارسایی قلبی چپ: ناتوانی بطن چپ در پمپاژ خون باعث برگشت خون به ریه ها و تجمع مایع در آنها می شود.
❤ بیماری های دریچه قلب: مشکلات دریچه میترال یا آئورت می توانند منجر به فشار بیشتر بر روی ریه ها شوند.
❤ پرفشاری خون ریوی: افزایش فشار خون در عروق ریوی به مشکلات تنفسی منجر می شود.
❤ آریتمی ها: به ویژه فیبریلاسیون دهلیزی که می تواند فشار خون ریوی را افزایش دهد.

 در آخر
☑️ با رعایت موارد فوق بیماری شما تحت کنترل خواهد بود. توجه کنید که اگر به خاطر شرایطتان در شهری بودید که دسترسی به فوق تخصص ریه ممکن نبود؛ می توانید از مشاوره آنلاین با فوق تخصص ریه بهره ببرید. برگرفته از:
mayoclinic.org/