دکتر الهام محمد حسینی

آیا سارکوئیدوز خطرناک است؟
بیماری نادر اما جدی!
متاسفانه علت این بیماری هنوز به طور دقیق کشف نشده است!
این عارضه بیشتر غدد لنفاوی و ریه‌ها را مورد هدف قرار می‌دهد!
کاهش عملکرد ریه‌ها پس از این عارضه از اصلی‌ ترین عوارض آن در بیماران می‌باشد. برای اطلاعات بیشتر، تشخیص و درمان موثر، حتما باید با فوق تخصص بیماری های ریوی ارتباط بگیرید.

سارکوئیدوز ریوی چیست

سارکوئیدوز یک بیماری نادر است که علت دقیق آن هنوز مشخص نشده است. این بیماری به نوعی التهاب غیرعادی به نام گرانولوم مرتبط است. 

گرانولوم‌ها تجمعی از بافت‌های ملتهب هستند که می‌توانند عملکرد اندام‌های مختلف را تحت تأثیر قرار دهند. سارکوئیدوز بیشتر در ریه‌ها و غدد لنفاوی دیده می‌شود، اما ممکن است در هر اندام دیگری نیز ظاهر شود.
سارکوئیدوز ریوی زمانی است که این عارضه ریه‌ها را درگیر می‌کند. برخی از افراد علاوه بر ریه، در سایر قسمت‌های بدن هم سارکوئیدوز دارند، اما در برخی دیگر این بیماری فقط به ریه‌ها محدود می‌شود. در موارد نادری هم افراد ممکن است فقط در بخش‌های دیگری از بدن دچار سارکوئیدوز شوند و ریه‌هایشان درگیر نشود. این بیماری می‌تواند ساختار ریه‌ها را تغییر داده و بر تنفس فرد تاثیر بگذارد. در بعضی موارد، التهاب ریه بدون نیاز به درمان بهبود می‌یابد، اما در برخی دیگر بیماری به شکل شدیدتری ظاهر شده و حتی با درمان هم منجر به کاهش دائمی عملکرد ریه می‌شود.

علت سارکوئیدوز ریوی چیست

متخصصان هنوز دلیل دقیق ابتلا به سارکوئیدوز ریوی را نمی‌دانند. این بیماری در افراد آفریقایی و اسکاندیناوی بیشتر دیده می‌شود. برخی محققان معتقدند که امکان دارد باکتری‌ها، ویروس‌ها یا مواد شیمیایی محرک این بیماری باشند. از طرفی دیگر نیز احتمال دارد که عوامل ژنتیکی در بروز آن نقش داشته باشند. این موضوع همچنان یکی از زمینه‌های فعال تحقیقاتی است.

علائم سارکوئیدوز ریوی چیست

بسیاری از افراد مبتلا به سارکوئیدوز هیچ علامتی ندارند. آنها احتمالاً نمی‌ دانند که به این بیماری مبتلا هستند. می‌تواند بر بسیاری از اندام‌ها تأثیر بگذارد و باعث ایجاد علائم مختلفی شود. سارکوئیدوز ریوی می‌تواند مقدار هوایی که ریه‌ها می‌توانند در خود نگه دارند را کاهش دهد و باعث سفتی ریه شود.
علائم ممکن است برای هر فرد کمی متفاوت باشد. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تنگی نفس که اغلب با فعالیت بدتر می‌شود.
- سرفه خشک که از بین نمی‌ رود
- درد قفسه سینه

- خس‌ خس سینه
- سارکوئیدوز همچنین می‌تواند باعث ایجاد علائمی شود که مستقیماً به ریه‌ها مربوط نمی‌شود، مانند:
- خستگی شدید (خستگی)
- تب
- التهاب چشم و درد، سوزش، تاری دید و حساسیت به نور
- عرق شبانه
- درد در مفاصل و استخوان‌ها
- بثورات پوستی، توده‌ها و تغییر رنگ در صورت، بازوها یا ساق پاها
- تورم غدد لنفاوی
- کاهش وزن
+ بسیاری از این علائم ممکن است ناشی از مشکلات سلامتی دیگری باشند. برای تشخیص به پزشک خود مراجعه کنید.

سارکوئیدوز ریوی چگونه تشخیص داده می‌ شود

برای تشخیص سارکوئیدوز ریوی، علاوه بر بررسی کامل سوابق پزشکی و انجام معاینه فیزیکی، آزمایش‌های زیر انجام می‌شود:
1. عکس‌برداری از قفسه سینه: تصویری از ریه‌ها و قلب ارائه می‌دهد. این عکس‌برداری می‌تواند اطلاعاتی در مورد اندازه، شکل و محل ریه‌ها، لوله‌های تنفسی بزرگ (برونش‌ها) و ناحیه میانی قفسه سینه (مدیاستینوم) که ریه‌ها را از هم جدا می‌کند، فراهم کند.
2. سی‌ تی اسکن:  سی‌ تی اسکن با استفاده از اشعه ایکس و فناوری کامپیوتری، تصاویری دقیق از ریه‌ها و سایر بخش‌های بدن ارائه می‌دهد. این روش نسبت به عکس‌ برداری معمولی دقیق‌ تر است و برای تشخیص بیماری‌های ریوی، بررسی پیشرفت بیماری و ارزیابی اثر درمان استفاده می‌شود. همچنین برای تشخیص عوارض اضافه شده به برونشیت مزمن امکان دارد از سی‌ تی اسکن استفاده شود.

3. آزمایش‌های عملکرد ریه:  
  این آزمایش‌ها میزان توانایی ریه‌ها در جا به جایی هوا به داخل و خارج از ریه‌ها را اندازه‌گیری می‌کنند. این کار معمولاً با دستگاه‌های مخصوص انجام می‌شود.
4. آزمایش خون:  
  آزمایش خون برای بررسی سطح اکسیژن و دی‌اکسیدکربن، ارزیابی عملکرد کبد و کلیه و همچنین شناسایی عفونت‌ها و بیماری‌های دیگر استفاده می‌شود.
5. برونکوسکوپی:  
  در این روش، یک لوله نازک و انعطاف‌ پذیر (برونکوسکوپ) با چراغی در انتهای آن از گلو وارد ریه‌ها می‌شود. این ابزار به پزشک اجازه می‌دهد برونش‌ها (راه‌های هوایی اصلی ریه‌ها) را مشاهده و ارزیابی کند. همچنین می‌توان نمونه‌هایی از بافت یا مایع ریه را از طریق این لوله برداشت.
6. لاواژ برونکوآلوئولار:  
  در این روش (نمونه برداری از ریه)، یک محلول نمکی استریل از طریق برونکوسکوپ به ریه‌ها وارد شده و سپس مکیده می‌شود. این محلول سلول‌های دستگاه تنفسی تحتانی را خارج می‌کند تا زیر میکروسکوپ بررسی شوند. این آزمایش می‌تواند به تشخیص التهاب، عفونت یا رد سایر بیماری‌ها کمک کند. جهت اطلاعات بیشتر می‌توانید از مشاوره با متخصصین بیماری‌های ریوی بهره ببرید.

درمان سارکوئیدوز ریوی

درمان سارکوئیدوز ریوی چگونه انجام می‌شود؟
+ درمان سارکوئیدوز ریوی معمولاً با هدف کنترل علائم و بهبود عملکرد اندام‌های آسیب‌ دیده انجام می‌شود. داروهای استروئیدی مانند پردنیزولون اغلب برای کاهش التهاب تجویز می‌شوند و معمولاً به صورت خوراکی مصرف می‌شوند. در برخی موارد، داروهایی مانند متوترکسات نیز به کار می‌ روند تا عوارض جانبی استروئیدها را کاهش دهند. اگر بیماری به این داروها پاسخ ندهد، ممکن است از داروهایی مانند اینفلیکسیماب استفاده شود.
+ در برخی افراد، نیازی به درمان وجود ندارد. نوع درمان بسته به شرایط فرد متفاوت است و گاهی از ترکیبی از روش‌های درمانی استفاده می‌شود. بیشتر داروهایی که برای درمان سارکوئیدوز به کار می‌روند، عملکرد سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند.
+ علاوه بر دارو درمانی، ممکن است برنامه‌های توانبخشی شامل آموزش، ورزش و سایر درمان‌های حمایتی نیز برای بیماران توصیه شود. موارد شدید بیماری که نادر هستند، ممکن است به اکسیژن‌ درمانی یا حتی پیوند ریه نیاز داشته باشند.

خلاصه
نکات کلیدی درباره سارکوئیدوز ریوی:
1. علت بیماری:  
  سارکوئیدوز ناشی از التهاب است. این بیماری بیشتر در ریه‌ها و غدد لنفاوی دیده می‌شود اما می‌تواند تقریباً هر اندامی را درگیر کند.
2. سارکوئیدوز ریوی:  
  این بیماری باعث ایجاد توده‌های کوچک سلول‌های التهابی به نام گرانولوم در ریه‌ها می‌شود که می‌تواند عملکرد ریه‌ها را مختل کند.
3. علت ناشناخته:  
  علت دقیق سارکوئیدوز مشخص نیست و تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارد.

4. علائم بیماری:  
  علائم اصلی شامل تنگی نفس است که معمولاً با فعالیت شدیدتر می‌شود. علائم دیگر شامل سرفه خشک مداوم، درد قفسه سینه و خس‌خس سینه هستند.
5. درمان:  
  درمان معمولاً با هدف کنترل علائم و بهبود عملکرد اندام‌های تحت تأثیر انجام می‌شود. استروئیدها و برنامه‌های توانبخشی از روش‌های اصلی درمان هستند.
دانستن این نکات می‌تواند دید کلی و روشنی درباره سارکوئیدوز ریوی ارائه دهد. اما بهتر است بدانید که تمامی این موارد نمی‌توانند جایگزین مشاوره پزشکی شوند.