لطفا صبر کنید
آیا آنچه که برای محافظت خانه استفاده میکنیم، به بهای سلامت ما تمام می شود؟
در زندگی مدرن، مواد شوینده بخش جدایی ناپذیر از بهداشت و نظافت روزمره ما شده اند. این ترکیبات شیمیایی که برای تمیزی و ضدعفونی طراحی شده اند، در ظاهر دوستدار سلامت محیط هستند؛ اما آیا می دانید که همین مواد می توانند دشمن پنهان ریه های ما باشند؟ بخارات و ذرات معلق ناشی از مواد شوینده، به ویژه در فضاهای بسته، می توانند به مرور زمان آسیب های جدی به سیستم تنفسی وارد کنند. در این مقاله، به بررسی تاثیر مواد شوینده بر ریه و راهکار هایی برای کاهش این خطرات خواهیم پرداخت.
خطری پنهان در خانه!
مواد شوینده که به طور گسترده برای پاکیزگی و ضدعفونی در منزل و محیط های کاری استفاده می شوند، ممکن است بیش از آنچه تصور می کنیم، برای سلامتی مضر باشند. بسیاری از این محصولات حاوی ترکیبات شیمیایی مانند آمونیاک، کلر، فرمالدئید و ترکیبات فرّار عالی هستند. هنگام استفاده از این مواد، بخارات و ذرات معلق در هوا تولید می شوند که می توانند به ریه ها نفوذ کرده و مشکلات تنفسی کوتاه مدت و یا مزمن ایجاد کنند.
مسمومیت تنفسی با مواد شوینده معمولا به دلیل استنشاق بخارات شیمیایی یا گازهای مضر این موارد رخ می دهد و می تواند علائمی مانند تنگی نفس، سرفه، سوزش گلو، سرگیجه و حتی مشکلات جدی تر ریوی ایجاد کند. برای درمان و مدیریت این نوع مسمومیت، اقدامات فوری و مناسب ضروری است. اقدامات اولیه ای که در مواجهه با مسمومیت تنفسی باید انجام دهید عبارت اند از:
🔸 خروج از محیط آلوده: فرد مسموم باید فورا به فضای باز و دارای هوای تازه منتقل شود. تهویه مناسب می تواند تاثیر گازهای مضر را کاهش دهد.
🔸 قرار گرفتن در وضعیت مناسب: فرد باید در حالت نشسته یا نیمه نشسته قرار گیرد تا تنفس راحت تر شود.
خودداری از استنشاق مجدد گاز
زمانی که به یک متخصص ریه مراجعه می کنید، ممکن است پزشک از روش های زیر برای درمان استفاده کند:
🔸 اکسیژن درمانی: در بیمارستان، فرد ممکن است اکسیژن دریافت کند تا به بهبود سطح اکسیژن خون کمک می شود.
🔸 داروهای ضد التهابی و برونکودیلاتورها: در مواردی که راه تنفسی ملتهب شده باشد، پزشک ممکن است از داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها و یا برونکودیلاتورها استفاده کند.
🔸 شست و شوی ریه: در مسمومیت های شدید با مواد شیمیایی خاص، از این روش استفاده می شود.
🔸 معاینات داخل وریدی: برای کمک به بهبود عملکرد بدن و دفع مواد سمی، مایعات از طریق ورید تزریق می شوند.
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی، به ویژه بخارات و گازهای ناشی از ترکیبات شوینده، می تواند منجر به آسیب های جدی به ریه ها شود.
این نوع آسیب ها که به آن آسیب شیمیایی ریوی یا پنومونیت شیمیایی گفته می شود، ممکن است به صورت حاد یا مزمن بروز کند و اثرات ماندگاری بر سلامت نفسی فرد داشته باشد.
در مواردی که آسیب ریه بر اثر مواد شوینده شدید باشد، ممکن است به گرفتگی ریه یا واکنش های شدیدتر مانند برونکواسپاسم (انقباض شدید عضلات راه های تنفسی) شود. این وضعیت خطرناک است و می تواند تنفس را دشوار یا حتی غیر ممکن کند.
- سرفه های خشک و مداوم
- تنگی نفس و دشواری در تنفس
- احساس سنگینی در قفسه سینه
- خس خس سینه
- سوزش گلو و بینی
- ضعف یا سرگیجه ناشی از کاهش اکسیژن بدن
اولین اقدام دور کردن فرد آسیب دیده از محیطی است که بخار یا گازهای آسیب رسان وجود دارد. در صورتی که فرد تنگی نفس شدید دارد بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. ولی اگر علائم تنفسی خفیف تر است بیمار به مراکز درمانی مراجعه کند. در موارد شدید گاهی نیاز به بستری و تحت نظر بودن بیمار وجود دارد. داروهای باز کننده راه های هوایی یا کاهنده التهاب به بهبود علائم کمک می کند. گاه لازم است تا چندین هفته دارو استفاده شود.
بوی وایتکس، که ناشی از بخارات کلر آزاد شده از این ماده است، می تواند به ویژه در محیط های بسته باعث تحریک دستگاه تنفسی شود. اگر این بخار وارد ریه شود، علائمی مانند تنگی نفس، سرفه، سوزش گلو و بینی و حتی سرگیجه ممکن است رخ دهد. درمان و اقدامات اولیه استنشاق بوی وایتکس مانند سایر مواد پاک کننده و محرک است که در بالا ذکر شد. در صورت بروز علائم شدید تر تنفسی یا سرفه ادامه دار، می توانید مشاوره آنلاین با متخصص ریه داشته باشید.
آسیب ناشی از استنشاق مواد شوینده و پاک کننده به نوع ماده مصرفی غلظت ماده موثر و مدت زمانی که فرد در معرض آن ماده قرار می گیرد بستگی دارد. دور کردن سریع فرد از محل حادثه در جلوگیری از آسیب، بیشتر مهم است. در صورت بروز علائم تنفسی شدید با اورژانس تماس بگیرید. حفظ وضعیت تنفسی بیمار و برقراری جریان هوا مثل باز کردن در و پنجره در صورتی که امکان جا به جایی بیمار وجود ندارد کمک کننده است. در موارد خفیف تر که بیمار نیازمند کمک اورژانسی نیست در صورت تداوم سرفه و تنگی نفس بهتر است توسط پزشک ارزیابی شود.
- از مخلوط کردن دو یا چند ماده شوینده و پاک کننده که سبب تولید بخارات و گازهای آسیب رسان می شود جدا خودداری کنید.
- از مصرف مواد شوینده و پاک کننده در محیط های سربسته و فاقد تهویه کافی بپرهیزید.
- در صورت شدید بودن علائم با اورژانس تماس بگیرید.
- ادامه یافتن سرفه و تنگی نفس نیازمند بررسی بیشتر می باشد.
- در صورت ریختن مستقیم مواد شوینده روی پوست آن محل را با آب فراوان بشویید.
خوردن مواد شوینده توسط بزرگسالان می تواند یک وضعیت اورژانسی باشد و نیاز به اقدامات فوری دارد. مواد شوینده اغلب حاوی مواد شیمیایی خطرناکی هستند که ممکن است باعث آسیب به دستگاه گوارش، ریه ها و دیگر اندام شوند. در صورت بروز این اتفاق، اقدامات زیر را انجام دهید:
💠 حفظ آرامش و جلوگیری از استفراغ: استفراغ ممکن است باعث برگشت مواد شیمیایی به مری و ایجاد آسیب بیشتر شود.
💠 نخوردن آب یا شیر بدون مشورت پزشکی: خوردن شیر یا سایر مایعات به بیماری که در معرض بخار یا گاز مواد شوینده قرار گرفته است و دچار تنگی نفس شده، نه تنها کمکی نمی کند، بلکه با آسپیره شدن یا ورود مایعات به ریه فرد ممکن است مشکل را تشدید کند.
💠 مراجعه به بیمارستان
در آخر
بعد از تاثیر مواد شوینده بر ریه فورا باید اقدامات اولیه را انجام دهید و بعد به یک متخصص ریه مجرب مراجعه کنید تا بعد از معاینه، درمان مناسب را در پیش بگیرید. تا حد ممکن زمان استفاده از این مواد، درب و یا پنجره را باز بگذارید که هوا جریان داشته باشد که دچار مشکل ریوی نشوید.
برای درمان مسمومیت با مواد شوینده نباید خودسرانه عمل کنید و حتما باید به یک متخصص ریه مراجعه کنید. در ادامه روش های درمانی که یک متخصص در پیش میگیرد را برایتان آورده ایم.
- خروج از محیط آلوده
- قرار گرفتن در وضعیت مناسب
- اکسیژن درمانی
- داروهای ضد التهابی
- شست و شوی ریه
- مایعات داخل وریدی
- سرفه های خشک و مداوم
- تنگی نفس و دشواری در تنفس
- احساس سنگینی در قفسه سینه
- خس خس سینه
- سوزش گلو و بینی
- ضعف یا سرگیجه ناشی از کاهش اکسیژن بدن
اگر این بخار وارد ریه شود، علائمی مانند تنگی نفس، سرفه، سوزش گلو و بینی و حتی سرگیجه ممکن است رخ دهد. درمان و اقدامات اولیه استنشاق بوی وایتکس مانند سایر مواد پاک کننده و محرک است که در بالا ذکر شد.