لطفا صبر کنید
حتما اسم مشاغل سخت مثل کار در معدن، کار در پالایشگاه و… به گوشتان رسیده است، اما نام بیماری های ریوی ناشی از کار یا بیماری های ریوی شغلی چطور؟!
عجیب بود، نبود؟!
اگرچه این دسته از بیماری های ریوی شایع هستند، اما کمتر کسی است که اطلاعات جامع و کاربردی در رابطه با انواع بیماری های ریوی شغلی داشته باشد!
اکنون نوبت شماست! شما بگید؛ دلایل بروز این دسته از بیماری های ریوی چیست؟ بیماری ریوی شغلی تا چه حد می توانند خطرناک باشند؟ راهکار های مقابله و درمان آن چیست؟
🔳️ ریهها، از ارگانهای مهم بدن و عامل حیات اند که همواره در تماس با محیط اطراف قرار دارند و به همین علت نیز در معرض تاثیرات مواد مختلفی قرار میگیرند، حتی سر کار!
بیماریهای ریوی ناشی از کار، از جمله بیماریهای خطرناک و شایعی هستند که به علت تماس فرد با مواد آلرژن یا تحریک کنندههای شیمیایی در محیط کار ایجاد میشوند. این بیماریها معمولا از طریق تنفس و ورود ذرات یا بخارات مضر به ریهها، به وجود می آیند. افرادی که در صنایع شیمیایی، ساختمانی، کشاورزی و معادن یا صنایع دیگر کار میکنند، خطر بیشتری آنان را تهدید می کند و باید بیشتر مراقب باشند. از جمله بیماریهای ریوی ناشی از کار می توان به آسم، برونشیت حاد و مزمن، پنوموکونیوز (بیماری ریوی حاصل از استنشاق غبارهای معدنی) و فیبروز ریوی اشاره کرد. به منظور پیشگیری از این بیماریها، استفاده از تجهیزات حفاظتی مناسب و رعایت استانداردهای بهداشت و ایمنی در محل کار ضروری است.
🔳️ بیماری های ریوی شغلی یا بیماری های ریوی ناشی از کار که تحت عنوان Occupational lung disease نامیده می شوند، شامل بیماری هایی می شوند که فرد به دلیل قرارگیری در معرض عوامل شیمیایی خاص در محل کارش به آن ها مبتلا می شود و این عوامل می توانند عضو های مختلفی از جمله ریه را درگیر کنند. قرار گرفتن مکرر و طولانی مدت در معرض مواد شیمیایی و محرک‌های خاص می‌توانند منجر به آسیب ریه ها و بروز مجموعه‌ای از بیماریهای ریوی شوند. این بیماری ها متاسفانه ممکن است اثراتشان ماندگار باشد و حتی زمانی که فرد محل کار را ترک می کند یا به عبارتی، دیگر در معرض آن ماده شیمیایی نیست هم باقی بماند. همه می دانیم که برخی از مشاغل به دلیل ماهیت کار و محیطی که دارند، بیش از سایر مشاغل افراد را در معرض خطر ابتلا به بیماری های ریوی شغلی قرار می دهند.
اما نکته جالب اینجاست که بر خلاف تصور غلط عموم، معدنچیان زغال سنگ تنها کسانی نمی باشند که در معرض خطر بیماری های ریوی شغلی هستند! اگر بخواهیم مثال بزنیم، کار در یک گاراژ خودرو یا کارخانه نساجی نیز می تواند فرد را در معرض مواد شیمیایی خطرناک و یا گرد و غبار قرار دهد که اگر به درستی تشخیص داده نشود و درمان فوری آغاز نگردد، ممکن است منجر به مشکلات ریوی از خفیف تا شدید، شود.
این آمار مربوط به انجمن ریه آمریکا می باشد:
🔶️ بیشتر بیماری های ریوی شغلی در اثر مواجهه مکرر و طولانی مدت با محرک ها و مواد شیمیایی مضر ایجاد می شوند، اما به طور کلی باید گفت که حتی یک بار مواجهه شدید افراد با عامل خطرناک شیمیایی، می تواند به ریه ها آسیب برساند.
🔶️ نکته مثبت می تواند این باشد که، بیماری های ریوی شغلی قابل پیشگیری هستند. بنابراین با رعایت برخی نکات در محل کار می توان ریسک ابتلا را تا حد زیادی کاهش داد. (اگر شما هم از افرادی هستید که مشاغل سخت دارند، بهتر است حتما تحت نظر متخصص درمان بیماری های ریوی باشید.)
🔶️ به یاد داشته باشید که سیگار کشیدن بسیار مضر است و متاسفانه می تواند هم شدت یک بیماری ریوی شغلی و هم خطر ابتلا به سرطان ریه را همزمان افزایش دهد.
موارد زیر شایع ترین علائم بیماری های ریوی هستند، اگر چه هر فردی ممکن است تجربه ی متفاوتی از علائم داشته باشد. اگر بخواهیم به علائم و نشانه های این بیماری ها اشاره کنیم، باید موارد زیر را نام برد:
- سرفه کردن
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- تنگی قفسه سینه
- الگوی غیر طبیعی تنفس
+ نکته ای که در این قسمت قابل ذکر است، این می باشد که علائم بیماری های ریوی شغلی در واقع شبیه سایر شرایط یا مشکلات پزشکی هستند. بنابراین برای تشخیص قطعی نوع بیماری ریوی خود، حتما باید با فوق تخصص ریه در ارتباط باشید.
یماری های ریوی ناشی از کار چگونه تشخیص داده می شوند؟
🔳️ همانطور که می دانید بیماریهای ریوی شغلی، مانند سایر بیماریهای ریوی، معمولاً برای تشخیص بالینی نیاز به عکس برداری اولیه از قفسه سینه با اشعه ایکس و یا سی تی اسکن دارند. برای تشخیص بهتر، سابقه کامل پزشکی و شغلی خود را به پزشک بگویید.
🔳️ به علاوه اشاره کردیم که فوق تخصص ریه، اول از همه معاینه فیزیکی انجام می دهد و پس از آن ممکن است تست های عملکرد ریه مانند اسپیرومتری، اشعه ایکس قفسه سینه یا سی تی اسکن را به بیمار تجویز کند.
علاوه بر موارد نام برده شده، آزمایش‌های مختلفی نیز وجود دارند که می توان از آن ها برای تشخیص و تعیین نوع بیماری ریوی و شدت آن استفاده کرد، این آزمایش و تست ها عبارتند از:
1/ تست های عملکرد ریوی
تست‌های تشخیصی که به اندازه‌گیری توانایی ریهها برای نشان دادن حرکت هوای وارد شده به داخل و خارج از ریه، کمک میکنند. بدانید که این تست ها معمولاً با دستگاه های خاصی انجام می شود که در این تست، فرد باید در آن دستگاه نفس بکشد تا میزان گنجایش ریه مشخص شود.
2/ بررسی میکروسکوپی از بیوپسی یا نمونه برداری از بافت و سلول های ریه ها
3/ مطالعات بیوشیمیایی و سلولی بر روی مایعات ریه
4/ مطالعات تصویربرداری
☑️ استفاده از تجهیزات مناسب با قدرت حفاظتی خوب و رعایت استانداردهای بهداشت و ایمنی در محل کار، می‌تواند به پیشگیری از بروز بیماریهای ریوی ناشی از کار کمک زیادی بکند به عبارت دیگر، حفظ سلامت ریهها، گام اول و ضروری برای حفظ سلامت کل بدن به شمار می رود.
🔶️ نوعی بیماری شغلی ریوی می باشد که ناشی از تنفس ذرات ریز سیلیس (ماده معدنی موجود در ماسه، کوارتز، و بسیاری از انواع دیگر سنگ) است. سیلیکوزیس عمدتاً در کارگرانی مشاهده می شود که در مشاغلی مانند ساخت و ساز و معدن در معرض گرد و غبار سیلیس هستند.
🔶️ عفونتی است که بر اثر تنفس هاگ قارچ Coccidioides که در خاک وجود دارد، ایجاد می شود. تب دره عمدتاً در کارگرانی بروز می کند که در معرض طوفان های گرد و غبار یا مناطقی که خاک آلوده دارند، هستند. این عفونت بیشتر در شغل هایی مانند ساخت و ساز یا کشاورزی دیده می شود.
پنومونیت زمانی ایجاد می شود که فرد، ماده شیمیایی خاص (آلرژن) را تنفس کند. این ماده مضر شیمیایی بعد ها باعث واکنش آلرژیک در بدن شما شده که به دنبال آن التهاب ریه و تنگی نفس دیده می شود.
🔶️ نوعی عفونت پیشرونده است که در اثر تنفس اسپورهای نوعی قارچ، از خاکی که با فضله پرندگان یا خفاش آلوده شده است، ایجاد می شود. مشاغلی که کارگران را در معرض هاگ های این قارچ و آلودگی قرار دهد، عامل بروز این بیماری خواهد بود. ریسک بروز این عفونت در کشاورزان، کارگران کنترل آفات، مرغداران، کارگران ساختمانی و باغبانها بالاتر است.
🔶️ التهاب ریه ها در اثر استنشاق آزبست! آزبست یک ماده معدنی طبیعی است که به عنوان عایق و به عنوان بازدارنده آتش استفاده می شود. گروه اصلی در معرض خطر آزبست افرادی هستند که در معدن، آسیاب، تولید، نصب یا حذف محصولات آزبست کار می کنند.
🔶️معمولا به عنوان بیماری سیاه ریه شناخته می شود و موجب التهاب ریه ها می شود، این بیماری بر اثر استنشاق گرد و غبار ناشی از سوختن زغال سنگ بروز پیدا می کند. قرار گرفتن مداوم در معرض گرد و غبار زغال سنگ، باعث باعث آسیب ریه ها می شود. (کارگران شاغل در معدن زغال سنگ بیشتر در خطر آسیب می باشند)
🔶️نوع نادری از سرطان است که در پوشش ریه ها ایجاد می شود. قرار گرفتن در معرض آزبست عامل خطر اصلی مزوتلیوما است.
🔶️ آسم ناشی از کار، در حقیقت بین 15 تا 23 درصد از موارد جدید آسم بزرگسالان در ایالات متحده را تشکیل می دهد. طبق یک مطالعه، مردانی که در جنگل‌داری و با فلزات کار میکنند و زنان شاغل در مشاغل خدماتی (پیشخدمت، نظافتچی و دندان‌پزشک) بیشترین خطر ابتلا به آسم شغلی را دارند.
🔶️ COPD یکی از علل اصلی مرگ و میر و ناتوانی در ایالات متحده است. دود تنباکو عامل اصلی آن است، با این حال دودهای دیگر و قرار گرفتن در محیطی که شما را در معرض گرد و غبار، دود، گازها و بخارات ناشی از مواد معدنی یا شیمیایی قرار می دهد؛ خطر ابتلا به COPD یا بیماری انسدادی مزمن ریه را افزایش می دهد.
مشاغل یا صنایعی که COPD بیشتر در میان آن ها رایج است، شامل معدن، خدمات مرتبط با مواد غذایی، ساخت و ساز، جوشکاری، حمل و نقل یا بخش های بهداشتی بیمارستان ها است.
همانطور که گفتیم بیماری های شغلی ریوی عارضه هایی هستند که در اثر استنشاق مداوم مواد مضر در محیط کار به وجود می آیند. این مواد می توانند شامل ذرات ریز، گازها، بخارات، دود و الیاف مختلف باشند که در بسیاری از صنایع و مشاغل وجود دارند. از مهم ترین دلایل بروز این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
✔️ تماس با ذرات ریز: استنشاق ذراتی مانند گرد و غبار، دوده، آزبست، سیلیس و سایر مواد معدنی می تواند به ریه ها آسیب برساند و منجر به بیماری هایی مانند سیلیکوزیس و… شود.
✔️ تماس با مواد شیمیایی: مواد شیمیایی مانند اسیدها، بازها، حلال‌ها و برخی گازها می توانند ریه ها را تحریک کرده و به بافت ریه آسیب برسانند.
✔️ آلودگی هوا در محیط کار: دود، بخارات و گازهای سمی موجود در هوا، به ویژه در محیط های صنعتی و بسته، می توانند باعث التهاب و آسیب به راه های هوایی در ریه ها شوند. متاسفانه آلاینده ها می توانند باعث بروز سرطان نیز شوند.
- نوع شغل: مشاغلی مانند معدنکاری، ساخت و ساز، کشاورزی، صنایع شیمیایی و نساجی به دلیل وجود مواد مضر، خطر ابتلا به بیماریهای شغلی ریه را افزایش می‌دهند.
- مدت زمان تماس: هرچه مدت زمان تماس با مواد مضر بیشتر باشد، خطر ابتلا به بیماری نیز بیشتر می‌شود.
- شدت تماس: غلظت بالای مواد مضر در هوا، خطر را به طبع افزایش می دهد.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماریهای ریوی شغلی را تشدید می‌کند و روند پیشرفت بیماری را تسریع می‌کند.
- حساسیت فردی: برخی افراد ممکن است نسبت به مواد خاصی حساسیت بیشتری داشته باشند و در نتیجه زودتر به بیماری مبتلا شوند.
متأسفانه، درمان قطعی برای بسیاری از بیماریهای شغلی ریه وجود ندارد. درمان بر روی کنترل علائم، بهبود کیفیت زندگی و جلوگیری از پیشرفت بیماری متمرکز است. داروهای ضدالتهاب: برای کاهش التهاب و تورم در راه‌های هوایی استفاده می‌شود.
✳️ برونکودیلاتورها: برای گشاد کردن راه های هوایی و بهبود تنفس تجویز می شوند.
✳️ داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی: در برخی موارد، مانند بیماریهای خودایمنی مرتبط با شغل، ممکن است استفاده شود.
✳️ داروهای دیگر: بسته به نوع بیماری و علائم، ممکن است داروهای دیگری نیز تجویز شود.
✳️ اکسیژن درمانی: در مواردی که سطح اکسیژن خون پایین است، اکسیژن درمانی می‌تواند به بهبود تنفس کمک کند.
✳️ فیزیوتراپی تنفسی: تمرینات تنفسی خاص می توانند به بهبود عملکرد ریهها و کاهش علائم کمک کنند.
✳️ پیوند ریه: در موارد بسیار شدید و زمانی که سایر درمان‌ها موثر نباشند، پیوند ریه ممکن است گزینه درمانی باشد.
✳️ جراحی: در برخی موارد، جراحی برای برداشتن بافت های آسیب دیده ریه یا برای درمان عوارض ناشی از بیماری ممکن است لازم باشد.
آسم شغلی؛ تهدیدی خاموش در محیط کار!
آسم شغلی در واقع نوعی بیماری تنفسی است که در اثر تماس طولانی مدت افراد با مواد خاص و مضر در محیط کار ایجاد می شود. این مواد می توانند به صورت گرد و غبار، دود، گازها یا ذرات ریز باشند که به هنگام تنفس وارد ریه ها شده و باعث التهاب و تنگ شدن راه های هوایی می شوند.
به یاد داشته باشید که حتما در صورت مشاهده علائمی همچون گرفتگی و درد قفسه سینه، خس خس سینه و… بدون معطلی فورا به فوق تخصص ریه مراجعه نمایید تا بررسی های لازم صورت بگیرد.
- مواد شیمیایی: بسیاری از مواد شیمیایی مانند اسیدها، بازها، حلال ها و رنگ ها می‌توانند باعث آسم شغلی شوند.
- گرد و غبار: گرد و غبار چوب، گندم، پنبه و سایر مواد طبیعی یا مصنوعی نیز می‌توانند محرک آسم باشند.
- حیوانات: مو، پر یا سایر مواد آلرژنیک حیوانات می توانند در برخی مشاغل باعث آسم شوند.
- گازها: گازهای تحریک کننده مانند کلر، آمونیاک و دی‌اکسید گوگرد نیز می توانند باعث این بیماری شوند.
در آخر
🔆️ در مقاله به بیماری های ریوی ناشی از کار اشاره کردیم و قطعا الان تا حدی آگاهی شما نسبت به آن بالاتر رفته است. برای هر بیماری مثل بیماری های ریوی شغلی، اول پیشگیری و بعد تشخیص دو رکن اصلی مهار بیماری می باشند. بنابراین اگر با مواد مضر در محل کارتان، سروکار دارید حتما ابتدا اصول ایمنی را رعایت کرده و بعد از آن اگر کوچکترین علائم و ناراحتی مثل سرفه یا تنگی نفس را داشتید بهتر است هر چه سریعتر به فوق تخصص ریه مراجعه کنید تا شرایط شما مورد بررسی قرار بگیرد.
برگرفته از:
lung.org
hopkinsmedicine.org
بله. قرار گرفتن در معرض دود این مواد سبب تشدید علائم می گردد.
علائم این بیماریها ممکن است تدریجی و خفیف شروع شده و با گذشت زمان تشدید شوند. برخی از علائم شایع عبارتند از:
- سرفه خشک و مداوم
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- خستگی مفرط
- خس خس سینه
- کاهش اشتها و وزن
بله. آسم شغلی در واقع واکنش آلرژیک ریه ها به مواد موجود در محیط کار است.
نوع بیماری: نوع بیماری، شدت آن و مدت زمان مواجهه با مواد مضر بر انتخاب روش درمانی تاثیر می‌گذارند.
وضعیت عمومی بیمار: سن، وجود بیماریهای زمینه‌ای و پاسخ بیمار به درمان نیز در انتخاب روش درمانی موثر هستند.